ظروف تحت فشار، مخازن صنعتی هستند که برای نگهداری بخارات، مایعات یا گازها طراحی شده‌اند. از آنجا که مخازن تحت فشار معمولاً مواد را با فشار بالا نگه می‌دارند، اگر به درستی نگهداری نشوند می‌توانند بسیار خطرناک باشند. بازرسی ظروف تحت فشار به طور منظم، بخش مهمی از فرآیند تعمیر و نگهداری این مخازن است که به آشکار شدن مشکلات احتمالی قبل از ایجاد حادثه و بروز خسارت کمک می‌کند.

ظروف تحت فشار چیست؟

ظروف تحت فشار مخازن مخصوصی هستند که برای نگهداری گازها یا مایعات در فشاری متفاوت از فشار محیط طراحی شده‌اند. آنها برای مقاومت در برابر فشارهای بالا، اغلب در کاربردهایی مانند نفت و گاز، فرآوری شیمیایی و تولید برق، طراحی و ساخته شده‌اند.

مخازن تحت فشار که معمولاً از مواد مستحکم مانند فولاد یا مواد کامپوزیتی ساخته می‌شوند، مشمول مقررات و استانداردهای ایمنی سختگیرانه‌ای هستند تا از فجایعی چون نشت و انفجار جلوگیری شود. به همین دلیل، بازرسی مداوم این ظروف از ضرورت و اهمیت زیادی برخوردار است.

اهمیت بازرسی مخازن تحت فشار

بازرسی ظروف تحت فشار یک جنبه حیاتی برای اطمینان از ایمنی، عملکرد صحیح و طول عمر تجهیزات صنعتی است که تحت فشار بالا کار می‌کنند. این ظروف حاوی مواد خطرناکی هستند که اگر به درستی مهار نشوند، می‌توانند منجر به حوادث فاجعه‌بار و در نتیجه آسیب‌های زیست‌محیطی، خسارات مالی و از همه مهم‌تر تهدید جانی شوند. بازرسی‌های منظم برای شناسایی زودهنگام نشانه‌های سایش، خوردگی و سایر مشکلات احتمالی، حیاتی است و امکان نگهداری و تعمیرات به موقع را فراهم می‌کند.

علاوه بر این، پایبندی به استانداردهای نظارتی نه تنها انطباق عملیاتی را تضمین می‌کند، بلکه فرهنگ ایمنی و قابلیت اطمینان را در سازمان‌ها تقویت می‌نماید. در نهایت، بازرسی کامل مخازن تحت فشار، نقش مهمی در حفاظت از پرسنل، محیط زیست و یکپارچگی فرآیندهای صنعتی دارد.

استانداردهای API

موسسه نفت آمریکا (API) دارای چندین استاندارد مرتبط است، به ویژه API 575 که بر بازرسی مخازن تحت فشار در صنایع نفت و گاز طبیعی تمرکز دارد.

استانداردهای ASTM برای بازرسی ظروف تحت فشار

انجمن آمریکایی تست و مواد (ASTM) استانداردهای مختلفی را برای مواد و روش‌های آزمایش ارائه می‌دهد که برای مخازن تحت فشار نیز قابل اجرا است. استانداردهای مربوطه عبارتند از: ASTM E165 برای بررسی مایع نافذ و ASTM E587 برای بررسی اولتراسونیک.

کد بازرسی هیئت ملی (NBIC)

هیئت ملی بازرسان بویلر و مخازن تحت فشار آمریکا کد بازرسی NBIC را منتشر می‌کند که بازرسی، تعمیر و تغییر اقلام نگهدارنده فشار از جمله مخازن تحت فشار را تشریح می‌نماید.

استانداردهای اروپایی (استانداردهای EN)

در اروپا دستورالعمل‌ها و استانداردهای متعددی بر بازرسی مخازن تحت فشار حاکم است که از جمله آنها می‌توان به دستورالعمل تجهیزات تحت فشار (PED) و استانداردهای مختلف EN، مانند EN 13445 (مخازن تحت فشار بدون آتش)، اشاره کرد.

استانداردهای ISO برای بازرسی مخازن تحت فشار

سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) استانداردهایی دارد که می‌تواند برای مخازن تحت فشار اعمال شود، از جمله ISO 9001 (سیستم‌های مدیریت کیفیت) و ISO 14001 (سیستم‌های مدیریت زیست محیطی).

API 570 و API 571

اینها استانداردهای خاص‌تری هستند که با بازرسی و مدیریت یکپارچگی سیستم‌های لوله‌کشی سروکار دارند، که ممکن است مخازن تحت فشار را در سیستم کلی شامل شود.

استانداردهای سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO)

برای مخازن تحت فشار مورد استفاده در کاربردهای دریایی، مقررات تعیین شده توسط IMO اعمال می‌شود، به ویژه آنهایی که مربوط به ایمنی و یکپارچگی سازه است.

استاندارد ملی ایران به شماره ۱۴۷۱۲

علاوه بر استانداردهای ذکر شده، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های مختلفی نیز از طرف مراجع قانونی دارای صلاحیت مثل سازمان نظام مهندسی و وزارت صمت تدوین گردیده است که بایستی در پروسه بازرسی دیگ بخار و ظروف تحت فشار رعایت گردند.

رعایت این استانداردها و بازرسی‌های منظم برای اطمینان از عملکرد ایمن و کارآمد مخازن تحت فشار، به حداقل رساندن خطر خرابی‌هایی که می‌تواند منجر به حوادث فاجعه آمیز شود، بسیار مهم است. سازمان‌ها همچنین ممکن است بهترین شیوه‌های خاص صنعت و محیط عملیاتی خود را اتخاذ کنند و ارزیابی ریسک و استراتژی‌های مدیریت را در برنامه‌های بازرسی خود بگنجانند.

گواهینامه سلامت ظروف تحت فشار

پس از انجام بازرسی توسط پرسنل شرکت‌های صاحب صلاحیت بر اساس استانداردهای مورد نظر، در صورتی که هیچ عدم انطباقی مشاهده نشد، گواهی یا همان گواهی سلامت ظروف و مخازن تحت فشار مورد بازرسی اعطا می‌گردد. این گواهینامه با مجوز رسمی از مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار وزارت کار می‌باشد.

برای اخذ این گواهینامه و دیگر گواهینامه های بازرسی می توانید با مشاوران ما در شرکت بازتاب علم در تماس باشید و متناسب با نیاز و شرایط خود اقدام به اخذ گواهینامه ی بازرسی کنید.

چه کسانی صلاحیت بازرسی ظروف تحت فشار را دارند؟

صلاحیت بازرسی مخازن تحت فشار معمولاً در اختیار افراد یا سازمان‌های واجد شرایطی است که توسط نهادهای نظارتی ملی تعیین شده‌اند. در بسیاری از کشورها، این مسئولیت به بازرسان یا مهندسان دارای مجوز واگذار می‌شود که گواهینامه‌ای برای اطمینان از اینکه مخازن تحت فشار با استانداردها و کدهای ایمنی تعیین شده مطابقت دارند، صادر نمایند.

علاوه بر این، کارفرمایان ممکن است بازرسان داخلی را نیز استخدام کنند که آموزش دیده و دارای گواهینامه هستند، اما همه بازرسی‌ها باید با چارچوب قانونی تعیین شده توسط مقامات مربوطه مطابقت داشته باشند.

به طور کلی، بازرسی ظروف تحت فشار بایستی بوسیله افراد دارای صلاحت و واجد شرایطی که بر اساس استانداردها و کدهای این بازرسی‌ها آموزش دیده‌اند، انجام گردد.