سیستمهای مدیریت کیفیت (QMS) نقش مهمی در افزایش کارایی و اثربخشی یک سازمان ایفا میکنند.ISO 9000 و ISO 9001 دو مورد از معتبرترین استانداردهای بینالمللی شناختهشده هستند که بر مدیریت کیفیت تمرکز دارند و اغلب توسط بزرگترین سازمانهای جهان، پذیرفته و اجرا میشوند. بسیاری از مردم اغلب در مورد مقایسه دقیق بین این دو ایزو سؤال میکنند. برای مقایسه دقیق بین ISO 9000 و ۹۰۰۱، پیشنهاد میکنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید و تا انتها ما را همراهی کنید.
ISO 9000 چیست؟
ISO 9000 یک گواهینامه یا یک استاندارد خاص نیست. ایزو ۹۰۰۰ یک خانواده از استانداردهایی است که دستورالعملهایی را برای ایجاد یک سیستم مدیریت کیفیت قدرتمند و کارآمد ارائه میدهد. ISO 9000 بهعنوان پایهای برای درک اصول و مفاهیم ISO 9001 مدیریت کیفیت عمل میکند.
استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ شامل مجموعهای از دستورالعملهای تعریفشده و کاملاً مشخص است که به سازمانها در سراسر جهان کمک میکند تا مؤثرترین شیوههای مدیریت کیفیت را اجرا کنند. خانواده ISO 9000 شامل سه استاندارد اصلی است: ISO 9000، ISO 9001 و ISO 9004.
ISO 9000 اصطلاحات، مفاهیم اساسی و الزامات قانونی برآورده کردن نیازهای مشتریها و سهامداران را در برمیگیرد، این در حالی است که ISO 9001 و ۲۲۰۰۰ الزامات یک سیستم مدیریت کیفیت مؤثر را ایجاد میکند و ISO 9004 راهنماییهایی را برای افزایش کیفیت ارائه میدهد.
ISO 9001 چیست؟
ISO 9001 شناختهشدهترین و پرکاربردترین استاندارد خانواده ایزو ۹۰۰۰ است. این استاندارد الزامات دقیق یک QMS را مشخص میکند که یک سازمان برای دستیابی به گواهینامه ISO 9001 باید از آنها پیروی کند. این گواهینامه تعهد سازمان را به ارائه کیفیت ثابت در مورد محصولات یا خدمات و همچنین برآورده کردن و بهبود انتظارات مشتری نشان میدهد.
ایزو ۹۰۰۱ در واقع استانداردی جهت ایجاد، پیادهسازی و حفظ یک سیستم مدیریت کیفیت قدرتمند و باثبات برای یک سازمان محسوب میشود. هر شرکتی که به یک سیستم دقیق و کارآمد برای اطمینان از رضایت مشتری نیاز دارد، میتواند بهعنوان مرجع، به ISO 9001 رجوع کند.
تفاوت بین ایزو ۹۰۰۰ و ISO 9001 چیست؟
ISO 9001 عضوی از خانواده ایزو ۹۰۰۰ است. در ادامه با تفاوتهای اصلی بین ISO 9000 و ISO 9001 آشنا خواهیم شد:
دامنه و هدف
ISO 9000 اساس و چارچوبی را برای درک اصول و اصطلاحات مدیریت کیفیت فراهم میکند. از سوی دیگر، ISO 9001 الزامات خاص برای ایجاد یک QMS را تعیین میکند و بهعنوان مبنایی برای صدور گواهینامه در نظر گرفته میشود.
گواهینامه
ایزو ۹۰۰۰ یک استاندارد گواهینامه نیست، بلکه خانوادهای از استانداردهای کیفیت ISO است. مطابقت با دستورالعملهای ISO 9000 به سازمانها کمک میکند تا برای صدور گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ آماده شوند. ISO 9001 استاندارد صدور گواهینامهای است که سازمانها میتوانند پس از برآوردن الزامات مورد نیاز، به آن دست یابند.
از سوی دیگر، ISO 9000 راهنمایی و اصول کلی قابل اجرا برای هر سازمانی را ارائه میدهد. ISO 9001 یک استاندارد خاص با الزامات تعریفشده است که سازمانها برای دریافت گواهینامه باید رعایت کنند.
الزامات خاص
ISO 9000 الزامات خاصی و لازمالاجرایی برای سازمانها ندارد. با این حال، ایزو ۹۰۰۱ الزامات خاصی از جمله مستندات ISO 9001، فرآیندها و بهبود مستمر را مشخص میکند که سازمانها برای دریافت گواهی باید آنها را رعایت کنند. بهعبارت دیگر، ISO 9000 مفاهیم اساسی و اصولی را که سازمانها باید درک کنند، تشریح میکند و ISO 9001، الزامات ایجاد، پیادهسازی، حفظ و بهبود یک سیستم مدیریت کیفیت را تعیین میکند.
حسابرسی
ایزو ۹۰۰۰ شامل ممیزی خارجی برای صدور گواهینامه نمیشود. با این حال، در ISO 9001، نهادهای صدور گواهینامه خارجی، ممیزیهایی را برای ارزیابی انطباق سازمان با الزامات ISO 9001 انجام میدهند. ISO 9000 بر ارائه رهنمودها و اصول کلی برای سیستمهای مدیریت کیفیت تمرکز دارد؛ اما فرآیندها یا معیارهای حسابرسی خاصی را مشخص نمیکند.
سازمانها برای ارزیابی اثربخشی سیستم مدیریت کیفیت خود، باید از چک لیست ممیزی ایزو ۹۰۰۱ استفاده کنند. نهادهای صدور گواهی نیز ممیزیهای خارجی را برای تأیید انطباق با الزامات ISO 9001 و تعیین صلاحیت برای صدور گواهینامه انجام میدهند.
قابلیت و کاربرد
دامنه کاربرد ایزو ۹۰۰۰ گسترده است و هر سازمانی را بدون توجه به اندازه، صنعت یا موقعیت جغرافیایی آن در برمیگیرد. این استاندارد رهنمودها و اصول کلی و قابل اجرای جهانی را ارائه میدهد که میتواند برای ایجاد سیستمهای مدیریت کیفیت مؤثر اعمال شود.
از سوی دیگر، ایزو ۹۰۰۱ الزامات کاربردیتر و خاصتری دارد. این استاندارد برای سازمانهایی طراحی شده است که بهدنبال صدور گواهینامه برای سیستم مدیریت کیفیت خود هستند. ISO 9001 الزامات خاصی را مشخص میکند که سازمانها باید برای انطباق با قوانین و استانداردهای لازم، رعایت کنند تا گواهینامه استاندارد بگیرند.
بهطور خلاصه، ایزو ۹۰۰۰ راهنمایی و اصول کلی را برای سیستمهای مدیریت کیفیت مشخص کرده است، در حالی که ایزو ۹۰۰۱ الزامات خاصی را برای سازمانها جهت دریافت گواهینامه تعیین میکند. ISO 9000 از نظر دامنه گستردهتر است و بهعنوان یک پایه و مرجع عمل میکند، در حالی که ISO 9001 بر اجرا و صدور گواهینامه تمرکز دارد. درک این تفاوتهای کلیدی برای سازمانهایی که به دنبال اجرا و پیروی از استانداردهای جهانی هستند، حیاتی خواهد بود.
<h۳ style=”color: #00ccff;”>ISO 9001 چه مزایایی نسبت به نسخه ۹۰۰۰ دارد؟</h۳>
مزایای ISO 9001 کمتر از ISO 9000 است، زیرا این استاندارد خاصتر و دقیقتر است. در ادامه برخی از مزایای کلیدی ایزو ۹۰۰۱ آورده شده است:
افزایش رضایت مشتری
ISO 9001 بهشدت بر درک و برآوردن نیازهای مشتری تأکید دارد. با اجرای ایزو ۹۰۰۱، سازمانها برای شناسایی و رفع نیازهای مشتریان، بهبود رضایت و وفاداری مشتریان، مجهزتر میشوند.
فرآیندهای کارآمد
ایزو ۹۰۰۱ جهت ایجاد و حفظ فرآیندهای کارآمد، چارچوبی سیستماتیک برای سازمانها فراهم میکند. این استاندارد، سازمانها را تشویق میکند تا رویههای خود را مستندسازی کنند، عملکردشان را پیوسته مورد پایش قرار داده و عملکرد خود را بهصورت مستمر بهبود ببخشند. در نتیجه، ISO 9001 به سادهسازی گردش کار، کاهش خطاها و افزایش بهرهوری کمک میکند.
ثبات و کیفیت بیشتر
ISO 9001 در مقایسه با ایزو ۹۰۰۰، فرهنگ کیفیت را در سراسر سازمان ترویج میکند. اجرای فرآیندهای استاندارد و اقدامات کنترل کیفیت، تولید محصولات باکیفیت و ارائه خدمات سازگار و قابلاعتماد را تضمین میکند. این استاندارد میتواند عیوب و خطاها را کاهش دهد، کیفیت محصول یا خدمت را بهبود ببخشد و در نتیجه، اعتماد مشتری را افزایش دهد.
بهبود تصمیمگیری
ISO 9001 سازمانها را تشویق میکند تا دادهها را جمعآوری و تجزیهوتحلیل کنند تا تصمیمگیری آگاهانهتری برای هدایت سازمانشان بگیرند. سازمانها با نظارت بر شاخصهای کلیدی عملکرد و انجام ممیزیهای منظم ایزو ۹۰۰۱، بینش ارزشمندی در مورد عملکرد خود بهدست میآورند. این رویکرد مبتنی بر داده، قدرت حل مسئله سازمان را افزایش داده و مدیریت را برای تصمیمگیری مؤثرتر، توانمند میسازد.
گواهینامه ISO 9001 بهطور گسترده، در تجارت شناختهشده و مورد احترام است. دستیابی به گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ نشاندهنده تعهد یک سازمان به کیفیت و رضایت مشتری خواهد بود. مزیتی که میتواند بهعنوان یک تمایز رقابتی عمل کند. ISO 9001 مشتریان بالقوهای را جذب کند که کار با تأمینکنندگان یا ارائهدهندگان خدمات معتبر را در اولویت قرار میدهند.
سخن پایانی
ایزو ۹۰۰۰ و ایزو ۹۰۰۱ به هم مرتبط هستند؛ اما در دامنه اهداف و کاربردها، از یکدیگر متمایز میشوند.ISO 9000 بهعنوان پایهای برای درک اصول مدیریت کیفیت عمل میکند. این در حالی است که ISO 9001 الزامات خاصی را برای سازمانهایی تعیین میکند که بهدنبال صدور گواهینامه هستند. هر دو این ایزوها نقش مهمی در افزایش شیوههای مدیریت کیفیت، بهبود فرآیندها و جلب رضایت مشتری دارند.
بدون نظر